Maaltijd vandaag / eten en drinken

Over alcohol, foute arak en zelf maken (21 dec. 2018)

Een fles echte Arak

Buiten toeristengebieden is het in Indonesie moeilijk om aan alcohol te komen. In toeristengebieden, zoals Bali en Yogyakarta is bier, wijn, en sterke drank te koop. Ook in andere toeristengebieden. De prijzen zijn wel aan de dure kant. Een fles buitenlandse wijn op Bali kost al gauw rp 200.000.
In mijn desa is er 1 toko, waar bier (Bintang) gekocht kan worden; prijs rp 70.000 voor een fles van 0,6 liter, dus prijzig. Of deze toko een vergunning heeft, weet ik niet; maar het duurt wel even voordat de fles is gehaald ergens achter in de toko.
In Yogyakarta kocht ik laatst een fles bier (0,6 l.) voor rp 37.000.
Bij het kopen van alcohol moet men voorzichtig zijn, er is veel zwendel bij betrokken. Zelfs bij flessen wodka, die er “echt” uitzien, kan de inhoud zijn, immers gemengd met bv. methanol. Men haalt de echte wodka uit de fles, en doet er het verkeerde drankje weer in. Aan de fles is dit bijna niet of helemaal niet te zien. Vooral Arak kan een zeer gevaarlijke drank zijn.
Arak is vanouds de sterke drank in Indonesie, wat sterkte betreft te vergelijken met genever. Arak wordt gemaakt in Indonesie in officiele fabrieken, en in toeristengebieden verkocht. Het wordt verkocht in officiele flessen met zegel. Met deze arak is niets mis. Arak is ook goed te gebruiken in mixdranken met cola, cassis, enzovoorts.
Maar op veel plekken kan illegale “arak” worden gekocht. Illegale arak is arak, die doorgaans thuis wordt gemaakt voor de verkoop in bv sommige warungen. Meestal worden aan deze arak gifstoffen toegevoegd, zoals methanol en zelfs spiritus. Daardoor is deze arak erg goedkoop. Jaarlijks sterven er tientallen, zo geen honderden mensen door het drinken van deze foute arak. Ook de politie waarschuwt regelmatig voor het kopen van deze foute arak. Deze foute arak wordt verkocht in onder meer sommige warungen in plastic flessen. Natuurlijk zal de verkoper U bezweren, dat het pure, zuivere arak is, maar koop nimmer dit soort arak, U speelt met Uw leven.
Wilt U arak kopen, doe dat dan in een officiele winkel, waar de goede “officiele” flessen arak te koop zijn.
Verder zijn er flessen “Orang tua” te koop, een soort wijn met een sterkte van plm 12-13 %. Het is een zoetige drank. Deze drank wordt in officiele fabrieken gemaakt. Orang tua kan ook in mijn desa worden gekocht, indien voorradig. Een fles van 0,6 l kost plm rp 60.000-70.000.
Vervolgens is er “Brem” (rijstewijn), oorspronkelijk uit Bali en het oosten van Indonesie. Op Bali kan dit worden gekocht, op Java heb ik het nog niet gezien.
Brem wordt gemaakt van de gefermenteerde massa zwart/witte glutenrijke rijst, ketan. De droge massa, ragi tape, wordt in vocht gedrenkt en gedroogd, gestoomd gedurende een uur en dan afgekoeld. De nu weer koude rijst wordt dan vermengd met de ragi tape. Rijstsiroop druppelt naar de bodem van het vat; in drie dagen verandert de zetmeel van de rijst in suiker en wordt er een gistculture aan toegevoegd, waardoor de fermentatie begint. Deze duurt twee weken.
Het is een (licht) zoetige drank, en het alcoholpercentage wisselt van 5% tot 14%.
Op Bali zijn flessen Brem te koop.
Tenslotte is er “Tuak” (palmwijn). Tuak is een alcoholische drank gemaakt van het sap van verschillende soorten palmbomen. Het sap wordt gewonnen en verzameld door een tapper. Het sap kan worden verzameld uit de bloemen van de palmboom. Alternatieve methodes zijn het aftappen van sap of het kappen van de gehele boom. De witte vloeistof is in eerste instantie niet-alcoholisch, waarna het wordt gefermenteerd. Door destillatie kan een sterkere drank worden verkregen. Op Bali is er tuak, op Java heb ik er wel van gehoord, maar men weet niet of en waar het te krijgen is.

Ik ben geen alcohol-drinker, wel gebruik ik sinds mijn studententijd altijd een slaapmutsje voor het naar bed gaan. Toen ik op Bali woonde, was het geen probleem om alcohol te kopen. Maar hier op Java is dat anders, ik ga niet elke week naar Bali om alcohol te kopen; daarbij vind ik het veel te duur.
Ik maak dus mijn slaapmutsje zelf. Water, suiker en gist in bepaalde hoeveelheden, ruim een week laten gisten en er is alcohol. Voor de smaak wat siroop erbij en het slaapmutsje is er. Het alcohol-percentage is plm 11-13 %. Het heeft niets met wijn te maken, maar als slaapmutsje voldoet het aan alle kanten. Voor 5 liter zijn de kosten nog geen 2 euro. Op Bali kost een fles wijn al gauw 15 euro !
Ook anderen in mijn buurtje weten, dat er bij mij alcohol te krijgen is. Regelmatig komt er ’s avonds iemand langs om een klein flesje even te vullen. Het wordt met smaak gedronken. U ziet, dat de Islam hier soepel wordt gehanteerd.

Arak Bali

—————————–

In beslag genomen flessen foute arak

—————————–

Orang Tua


 

Categorieën: Maaltijd vandaag / eten en drinken, Winkels, markt, aankopen | Tags: , , , , , | 2 reacties

Recept: Mie (basic)

Vandaag recept geplaatst voor “Mie” uit een pakje.
Zie voor recept, link


 

Categorieën: Maaltijd vandaag / eten en drinken, Winkels, markt, aankopen | Een reactie plaatsen

Recept: Pisang goreng

Vandaag recept geplaatst voor “Pisang Goreng”.
Zie voor recept: link


 

Categorieën: Maaltijd vandaag / eten en drinken | 2 reacties

Recept: gefrituurde sardientjes

Vandaag nieuw recept geplaatst: gefrituurde sardientjes met tomaat.
Voor het recept, klik hier


.

Categorieën: Maaltijd vandaag / eten en drinken | Tags: , , | Een reactie plaatsen

Recept: Kolak (zoet)

Vandaag nieuw gerecht geplaatst: Kolak (zoet).
Voor het recept, klik hier


 

Categorieën: Maaltijd vandaag / eten en drinken | Tags: , , | 2 reacties

Recept: Tumis boontjes jamur

Vandaag recept nieuw gerecht geplaatst: Tumis boontjes jamur.
Zie voor het recept: link


 

Categorieën: Maaltijd vandaag / eten en drinken | Tags: , , | Een reactie plaatsen

Recept: Sayur nangka (8 dec. 2018)

Vandaag heb ik een nieuw recept geplaatst. Het heet Sayur Nangka (groente van de nangka).
Voor het recept, klik hier.


 

Categorieën: Maaltijd vandaag / eten en drinken | Tags: , , | Een reactie plaatsen

Vraag: wordt er drie keer per dag gegeten? En waar bestaan die andere maaltijden uit? (1 dec. 2018)

Op mijn eerder bericht van vandaag, “De maaltijd vandaag“, kreeg ik vragen omtrent het eten”: “wordt er drie keer per dag gegeten? En waar bestaan die andere maaltijden uit?”
Antwoord: Er zijn geen vaste etenstijden en gezamenlijk eten, zoals we dat in nederland gewend zijn, is er niet.
De vrouw des huizes kookt in de vroege ochtend rijst; daar komen wat groenten bij, eventueel een gebakken ei of wat visjes. Het eten wordt in de keuken klaargezet. Ieder, die wil eten, schept zichzelf op in de keuken; er wordt dan tegen de aanwezigen gezegd “saya mau makan” (ik ga eten), en de maaltijd wordt in stilte op een rustig plekje genuttigd. Dit gaat zo de hele dag door, vaste tijden zijn er niet.
In de loop van de dag kan er nog wat eten bereid worden, als het eten van de ochtend niet voldoende is. Soms worden wat snacks gekocht, zoals pisang goreng of gevulde tahu.
Kleine kinderen krijgen hun eten, als ze in de selendang zijn; moeder loopt dan door het huis, of meestal buiten voor het huis met het kind in de selendang en geeft zo het kind te eten. Als het kind kan lopen, loopt moeder achter het kind aan met een bord eten. Bord leegeten of eten wat de pot schaft, is er niet bij.
In Nederland en veel andere landen is de gezamelijke maaltijd een belangrijk sociaal gebeuren; er wordt bijgepraat en en dag besproken. In de desa is dit niet het geval.
Net zoals bij het eten, zijn er ook voor het naar bed gaan geen vaste tijden. Men gaat slapen (ook de kinderen) als men moe is en niet eerder.
U ziet, het gezinsleven op Java is heel anders dan het gezinsleven in Nederland. Hier is het de taak van de mannen om geld te verdienen. En het huishouden en het opvoeden van de kinderen is de taak van de vrouwen. Deze rol-verdeling tussen man en vrouw komt voort uit de Koran. Vanwege de prominente rol van de moeder bij de opvoeding van kinderen, komt haar het meeste respect toe, zo leert de Koran.

Het eten staat klaar in de keuken


 

Categorieën: Dorpsleven, cultuur en Adat, Het gezin, ouders en kinderen, Maaltijd vandaag / eten en drinken | Een reactie plaatsen

Maaltijd van vandaag (1 dec. 2018)

De maaltijd van vandaag was zoals gebruikelijk eenvoudig, maar voedzaam.
De maaltijd bestond uit:
– bord witte rijst met tauge, boontjes en sambal,
– bord met 3 kleine visjes (tongkol) en stukjes gefrituurde tempe.
Deze maaltijd zal plm rp 6000 hebben gekost voor 2 personen. Alle ingredienten zijn vanochtend gekocht bij “Ibu Sayur”, zeg maar de groentenboer, die elke ochtend langskomt; zie de foto hieronder.
De dagelijkse gerechten hier lijken in niets op de gerechten die in nederland verkocht worden bij de chinees, of bij een indonesisch restaurant; dat zijn bijna allemaal gerechen uit de nederlandse tijd.
Binnenkort zal ik het recept geven, hoe hier echte sambal thuis wordt gemaakt.

De Ibu Sayur


 

Categorieën: Dorpsleven, cultuur en Adat, Maaltijd vandaag / eten en drinken | Tags: , | 2 reacties

Maaltijd vandaag (5 november 2017)

De maaltijd van vandaag:
– 2 stukjes gekookte mais,
– klein visje (tongkol, soort makeel),
– gekookte groenten,
– stukje gebakken tempe (buine balletje),
– stevige hoeveelheid sambal (rood),
– witte rijst.

Een indonesische maaltijd, zoals die niet te krijgen is in een nederlands indonesisch restaurant.
Dit is de maaltijd van rond het middaguur; de restjes worden gegeten aan het eind van de middag. De sambal is onmisbaar; zonder sambal kan er niet gegeten worden.


 

 

Categorieën: Maaltijd vandaag / eten en drinken | Tags: , , | Een reactie plaatsen

Eten vandaag: “bungkus” (29 okt. 2018)

Vandaag was ik op de markt in Bangsal, een stadje aan de weg Jember – Tanggul, ongeveer 8 km van mijn desa. Bij een paar “Ibu’s” (marktvrouwen) was er eten te koop. Je kunt aangeven, wat je wilt hebben. Het eten wordt verpakt in papier; het pakketje wordt bungkus genoemd.
Mijn bungkus bestond uit:
– gele rijst (nasi kuning),
– kleine balletjes gefrituurde aardappelpuree,
– een gekookt ei,
– 4 stokjes kippenlevertjes,
– gekookte groenten met geraspte kokos.
Het heeft prima gesmaakt. Het eten is bijna altijd zodanig “pedas” (heet), dat ik de ibu vraag naar niet-hete gerechten en haar ook vraag geen sambal bij te voegen; de sambal is mij gewoon te heet. Anderen kunnen er wel tegen.
Deze maaltijd heeft mij rp15.000 gekost (minder dan 1 euro).

Het eten verpakken in een bungkus is zeer gebruikelijk. Krijgt U de maaltijd niet op in een restaurant, vraag dan, of ze het restant “bungkus” (verpakken).


 

Categorieën: Maaltijd vandaag / eten en drinken | Tags: , , | Een reactie plaatsen

De maaltijd vandaag (28 mei 2018)

De maaltijd vandaag werd genuttigd na het openen van de vasten (“buka puasa”) rond 17.30 uur.
De maaltijd bestond uit:
* witte rijst,
* pepes: in bananenblad gestoomde vis met sambal),
* groenten-schotel: bladgroenten met tauge in bouillon,
* banaantjes,
* stukjes ananas,
* kroepoek.

De maaltijden in mijn regio (en heel Java) zijn niet de gerechten, die men kan krijgen in de chinees-indische restaurants in Nederland. Alleeen gado-gado is hier bij warungen te krijgen. Alle andere in Nederland bekende indische gerechten (foe yong hai, kip in ketjap-saus, de diverse soepen, tjap tjoi) hebben hun oorsprong in de nederlandse tijd in Indonesie. Wat betreft de bekende rijst-tafel in Nederland: uit gastvrijheid en om in aanzien te stijgen lieten Europeanen in de koloniale tijd zo veel mogelijk gerechten tegelijk op tafel serveren, dit werd op den duur min of meer gestandaardiseerd en resulteerde in de Rijsttafel. Het gebruik kostte aardig wat geld, er moesten genoeg bedienden en koks betaald worden om alle gerechten te bereiden. In het ‘Hotel des Indes’ in Batavia werden er minstens 24 bedienden gebruikt om alles op te dienen. De rijsttafel werd verspreid door Indië gangers die zich voor de oorlog vestigden in Nederland.
De javanen, die ik spreek, kennen de rijst-tafel niet.


 

 

Categorieën: Maaltijd vandaag / eten en drinken | Tags: , , | Een reactie plaatsen

De maaltijd vandaag (24 mei 2018)

Het “buka puasa” (onderbreken van het vasten) is rond 17.30 uur. De maaltijd van vandaag bestond uit:
* witte rijst,
* 2 groentengerechten van inlandse groenten,
* stukjes komkommer,
* gefrituurde maiskoekjes,
* sambal, op de foto in het midden,
* kroepoek.

Een welhaast basic maaltijd, niet geheel mijn smaak, maar erg gezond en licht verteerbaar.
Morgen mag in de vroege ochtend nogmaals gegeten worden, daarna begint het vasten weer. De vrouw van mijn buurjongen die 2 maanden geleden bevallen is, vast niet; zwangere vrouwen en vrouwen met baby’s vasten niet.
Het is in de desa rustiger dan gewoonlijk, er wordt veel gerust. De Ramadhan is hier een volstrekt normale aangelegenheid; de hele samenleving is erop ingesteld.
Er komen zo nu en dan al mensen van verre om het Suikerfeest met familie te vieren over 3 weken. Over anderhalve week zal het “mudik” oftewel “pulang kampung” goed op gang komen.


 

 

Categorieën: Maaltijd vandaag / eten en drinken | Tags: , | 2 reacties

“Selapanan”, gebedsdienst maand na de geboorte (28 april 2018)

selapanan

Eten voorbereiden voor de selapanan

Woensdag 25 april was het een maand en 10 dagen geleden, dat de zoon van mijn zoon werd geboren. Dat betekent, dat er een gebedsbijeenkomst thuis wordt gehouden; bij deze bijeenkomst krijgt de jonggeborene zijn namen en wordt een klein stukje van zijn haar geknipt. De bijeenkomst wordt geleid door een kyai (imam). Deze bijeenkomst heeft de naam “Selapanan”; het is  een javaanse traditie, waarvan de wortels reiken tot de hindu-periode op Java. Uitgenodigd voor de Selapanan zijn in elk geval familie-leden, de buren en vrienden; er worden ongeveer 75 mannen verwacht. Aan het einde van de bijeenkomst gaat de vader met zijn jonggeboren zoon op de arm alle mannen langs; elke man zegt een gebed of fluistert de jonggeborene iets toe.

Na afloop van de Selapanan is er een gemeenschappelijke maaltijd, de Selamatan. Na een Selapanan wordt “Gulai kambing” gegeten. Bij een Selapanan voor jongens worden 2 geiten geslacht, voor een meisje 1 geit. Gulai kambing wordt gegeten met diverse bijgerechten. Gulai is een curry-achtig gerecht. Na de meeste godsdienstige plechtigheden thuis wordt “Soto” geserveerd, maar na een Selapanan dus Gulai.
Maar niet alleen Gulai moet worden bereid, alle mannen krijgen een “berkat” mee naar huis na de Selapanan. De berkat is een doos, waarin onder meer zit rijst, sate van geit, groenten, pisang goreng, zoete snacks. Deze berkat is voor het gezin van de mannen, die bij de Selapanan aanwezig waren.
De voorbereidingen voor de Gulai Kambing en voor de berkat hebben 3 dagen geduurd. Veel vrouwen uit de buurt hebben meegeholpen. De mannen hebben de 2 geiten achter het huis geslacht, schoongemaakt, gevild en in stukken gehakt. De vrouwen hebben er vervolgens Gulai van gemaakt.

Eerdere berichten hierover:
– Vervolg bevalling (25  maart 2018): https://oostjavainfo.wordpress.com/2018/03/25/vervolg-bevalling-25-maart-2018/
– Bevalling (22 maart 2018): https://oostjavainfo.wordpress.com/2018/03/22/bevalling-22-maart-2018/

Foto’s van de voorbereidingen van de selapanan

geit slachten

selapanan

———————-
De gebedsdienst


 

Categorieën: Dorpsleven, cultuur en Adat, Het gezin, ouders en kinderen, Islam / Religie, Maaltijd vandaag / eten en drinken | Tags: , , , | Een reactie plaatsen

Blog op WordPress.com.