Berichten getagd met: omgangsvormen

Etiquette en omgangsvormen: Het mobieltje

Vrijwel iedereen heeft een mobieltje. Alleen oude mensen vaak (nog) niet. Veel jeugd beschikt over een geavanceerd toestel, zoals een Samsung. Veel mobieltjes komen uit China, en zijn in vergelijking met de bekende merken (erg) goedkoop. Maar de kwaliteit van die chinese toestellen is heel vaak slecht.
Indonesiers zijn fanatieke mobiel-gebruikers. In wachtkamers, in bussen, achter op de brommer, in winkels, bij het wachten voor een rood stoplicht, overal is men druk met het mobieltje.
Ook als mensen bij elkaar thuis komen, is het mobieltje onmisbaar.
U moet dan ook niet vreemd opkijken, als tijdens Uw bezoek regelmatig (of frequent) op het mobieltje wordt gekeken, ook door de gastheer.
Ook andere aanwezigen zullen regelmatig in de weer zijn met het mobieltje.
Mocht U even gebruik willen maken van Uw mobieltje, dan is dat geen probleem.


 

Categorieën: Omgangsvormen | Tags: , , , , | 1 reactie

Etiquette en omgangsvormen: Drinken tijdens bezoek

Zo wordt koffie tubruk meestal gedronken; iets op het schoteltje gieten en dat opdrinken

Tijdens bezoek wordt U doorgaans koffie, thee of water aangeboden, en verschillende koekjes / snacks.
Het kan ook zijn, dat men U vraagt, wat U wilt drinken. U kunt dan vragen om koffie, thee of water.
Alcoholische dranken komen niet voor. Coca-cola of andere frisdranken zijn een luxe-artikel, die U in de desa niet vaak zult aantreffen.

Als U koffie krijgt, is het meestal “kopi hitam” (zwarte koffie). Dit is fijn-gemalen koffie met heet water en voorzien van suiker. Melk wordt niet geserveerd bij de koffie. Deze koffie is pittig.
De thee, die men serveert, lijkt op nederlandse thee; niet sterk, maar zoet.
Lepeltjes om de koffie of de thee te roeren, zijn er niet.

De koffie of thee kunt U uit het kopje drinken. U kunt echter ook de koffie of de thee op het schoteltje doen, en van het schoteltje opdrinken. Dit is volstrekt gebruikelijk.
De gastheer geeft aan, dat U kunt beginnen met drinken (“Silahkan”).

U hoeft Uw kopje (of glas) niet helemaal leeg te drinken.

U kunt gewoon van de koekjes of de snacks nemen. Als er snacks zijn, die U niet kent, kunt U vragen, wat voor snacks dat zijn.


 

Categorieën: Dorpsleven, cultuur en Adat, Omgangsvormen | Tags: , | Een reactie plaatsen

Etiquette en omgangsvormen: Eten tijdens bezoek

Mocht U tijdens een bezoek een maaltijd aangeboden krijgen, dan kunt U niet weigeren.
Geen “hollandse vragen” stellen, zoals “het schikt toch wel ?” of “komt het wel gelegen ?”

Er kan gegeten worden in de “kamar tamu”, de kamer achter de voordeur, waar gasten worden ontvangen.
Waarschijnlijker is het, dat U voor het eten naar de “kamar keluarga” gaat, de familie-kamer, die zich achter de kamar tamu bevindt.

Eet U in de kamar tamu, dan wordt het eten uitgestald op het tafeltje bij het bankstel en de stoelen. U kunt dan blijven zitten in Uw stoel.

Waarschijnlijk zult U echter gaan eten in de “kamar keluarga” (familie-kamer).
In de “kamar keluarga” wordt zittend op de grond gegeten. De gerechten worden op de grond uitgestald.
Mocht het zitten op de grond U moeilijk vergaan, dan kunt U om een krukje vragen. U kunt ook een krukje van huis meenemen en in de auto laten, totdat U het nodig heeft. Overlegt U dat met de gastheer, hij zal er begrip voor hebben.

Het eten kan U in een bord of kom (bv. soto) gegeven worden; het kan ook zijn, dat het eten in schalen / kommen op tafel of op de grond wordt gezet. U kunt zichzelf dan bedienen.
De gastheer geeft aan, wanneer U kunt gaan eten (“Silahkan”).

In de desa wordt alom met de (rechter)hand gegeten, zonder gebruik van mes, lepel of vork; dit vindt men veel lekkerder dan eten met vork en lepel. Maar er zijn er ook, die een lepel gebruiken. Mes en vork zijn niet aanwezig.
Het eten met de rechter-hand gebeurt van hoog tot laag. Het is volstrekt done.
Als U niet met de rechterhand wilt of kunt eten, kunt U gerust om een lepel vragen. Dit begrijpt men wel.

Javanen eten is doorgaans erg heet, er wordt royaal gebruik gemaakt van hete sambal. U kunt aan de gastheer vragen welke van de opgediende gerechten heet (“pedas”) zijn.
U kunt ook voordat het eten begint tegen de gastheer zeggen, dat U het zeer op prijs stelt om mee te eten, maar dat U in het geheel niet gewend bent aan heet eten. Hij zal dan aangeven, welke gerechten niet of minder heet zijn.

Tijdens het eten wordt niet gedronken. Na afloop van de maaltijd krijgt U een groot glas water.

Tijdens het eten wordt bijna niet gesproken. In Nederland is de maaltijd een sociale gebeurtenis, er wordt veel gepraat en eventueel gelachen. In Indonesie komen de gesprekken pas na de maaltijd.

Tijdens het eten wordt niet gerookt.

Opmerkingen over het eten dient U achterwege te laten. Als het U smaakt, kunt U zeggen, dat het ‘enak’ (lekker) of ‘enak sekali’ (erg lekker) is. Meer niet.

Het is volstrekt not-done om aan te bieden met het helpen opruimen. Doe dat dan ook niet, het kan de gastheer “malu” maken.

 


 

Categorieën: Omgangsvormen | Tags: , | Een reactie plaatsen

Etiquette en omgangsvormen: Gesprekken voeren

In Nederland wordt tijdens bezoeken gediscussieerd, worden meningen uitgewisseld, politiek is vaak een gespreksonderwerp. Er kan hardop worden gelachen, het kan er levendig aan toe gaan. Een bezoek is een ontmoeting van ego’s.

Hoe anders de geprekken tijdens bezoek in de desa.
Hoofdregel is, dat gesprekken plezierig moeten verlopen, en dat men na het bezoek met een goed gevoel weer weggaat.
U dient discussies, meningsverschillen, stellingnames en het uiten van Uw mening achterwege te laten. Uit geen kritiek op wat of wie dan ook.
Probeer bij alles, wat U zegt, te eindigen met een glimlach.
Plaats U zelf niet op de voorgrond; geen verhalen, wat U zoal heeft meegemaaakt of heeft ervaren. Tem Uw ego. Niet leuk doen of zeggen.

Humor: Wees uitermate voorzichtig met grapjes. De humor is hier een heel andere dan in Nederland. Maak NOOIT grapjes over de godsdienst, dit geldt eveneens voor hindu’s en buddhisten.

Verschillen tussen de Desa en Nederland vindt men vaak interessant. Zoals de seizoenen in Nederland, het verschil in eten, de lengte van de nederlanders, de hitte op Jawa. U kunt volop vragen naar de Adat in de desa.

Taboe-gespreksonderwerpen: politiek, godsdienst, geld, controversiele zaken, problemen, die U ervaart of heeft. Praat nooit over onderwerpen, die voor de ander onplezierig kunnen zijn.
Stel geen persoonlijke vragen. Als er iets gezegd wordt, waar U het niet mee eens bent, dan zwijgt U, of glimlacht U. Meningsverschillen over wat dan ook zijn er niet tijdens het bezoek.
Denk erom, dat U niet met stemverheffing praat, of hard lacht.
Maak geen opmerkingen over de woning of de inrichting van de woning van de gastheer.

Als men U vraagt, hoe U het op Java vindt, dan geeft U vanzelfsprekend positieve antwoorden.
‘Ik zeg, wat ik denk’ is uit den boze. Het gaat niet om wat U vindt of denkt, maar om de goede sfeer tijdens het bezoek.

Voorbeelden van gespreksonderwerpen.
Ik gebruik het weer vaak als `humoristische noot’:  ‘Ik heb het prima naar mijn zin op Java,  maar ik heb 1 probleem (iedereen verstrakt):  ‘in de middag is het heel erg heet hier, maar op mijn kamer heb ik gelukkig AC’ (opluchting en gelach bij de aanwezigen). Dit doet het altijd goed. En het geeft de anderen de gelegenheid om vragen te stellen over het weer in Nederland.
Hetzelfde geldt voor onderwerpen, die met eten te maken hebben, zoals het veelvuldig gebruik van zeer hete pepers (cabe), dat wij in Nederland niet kennen. En het 3x dagelijks eten van rijst. Ik eet 2x per week rijst, en daarnaast aardappels en macaroni / spaghetti. Dit vindt men interessant (maar ook veemd) om te horen. Het gesprek gaat dan vast verder over aardappelen en hoe te bereiden.
Op deze manier werkt U mee aan een goede sfeer.


 

Categorieën: Dorpsleven, cultuur en Adat, Omgangsvormen | Tags: , | Een reactie plaatsen

Etiquette en omgangsvormen: Zitten tijdens bezoek

Zo zit men graag

Als U op bezoek gaat, wordt U doorgaans ontvangen  in de “kamar-tamu”, de gastenkamer. Die bevindt zich direct achter de voordeur. Daar zijn bijna altijd een bankstel en een paar stoelen. De gastheer geeft aan, waar U kunt gaan zitten.

Vaak zitten de mannen bij elkaar en de vrouwen bij elkaar. Maar “gemengd” zitten komt ook voor.

Correct zitten is met de benen naast elkaar en de voeten op de grond.
Zitten  met de benen over elkaar en met de enkel op de knie, is not-done. Uw  voetzool kan richting gastheer of anderen wijzen, hetgeen zeer onbeleefd is.

Het kan gebeuren, dat U in een kamer wordt ontvangen, waar geen stoelen zijn. U moet dan in kleermakers zit op de grond zitten. Op de grond zitten, is zeer gebruikelijk in Indonesie, van hoog tot laag. Voor veel mensen uit Nederland is dit een bezoeking, vooral als het wat langer gaat duren. U kunt vragen om een krukje en uitleggen, dat het in Nederland niet gebruikelijk is, om in kleermakerszit op de grond te zitten. Men zal dan op zoek gaan naar een krukje of stoel, waar  U op kunt gaan zitten.
U kunt echter ook een krukje meenemen (in de auto) en zeggen, dat U een krukje bij U heeft. Men heeft hier alle begrip voor.

Neemt U een partner mee, of vriend/vriendin, en komt U naast elkaar te zitten, houdt U er dan rekening mee, dat blijken van affectie tussen U en Uw partner (zoals bijvoorbeeld kussen, of een arm om Uw partner) not-done is. Blijken van affectie is een prive-zaak en niet iets voor in het openbaar.


 

Categorieën: Dorpsleven, cultuur en Adat, Omgangsvormen | Tags: , , | Een reactie plaatsen

Etiquette en omgangsvormen: Kinderen meenemen

Kinderen zijn altijd welkom op Java. In het bijzonder hele jonge kinderen, zoals baby’s. Dus U kunt kinderen zonder enig probleem meenemen naar een bezoek. Men zal dit zelfs zeer op prijs stellen.
Heeft U een zuigeling bij U, dan kunt U deze gewoon de borst geven, waar iedereen bij is.

Kleine kinderen worden nooit alleen gelaten. Zij zijn dag en nacht bij de ouders. Het idee, dat de ouders ergens heen gaan zonder hun kind(eren), is onbestaaanbaar. Ook het achterlaten van een kind bij een oppas gebeurt niet.
Daarom is het nooit een probleem om kinderen ergens mee naar toe te nemen.
U maakt een onbegrijpelijke indruk, als U het kind niet meeneemt en zegt, dat het thuis bij een oppas is. Dit zal zeker niet gewaardeerd worden.

Neemt U een baby mee, of anderszins een heel jong kind, dan is de kans zeer groot, dat dit kind van de een naar de ander gaat. Iedereen zal het willen knuffelen. Verzet U  zich vooral niet hiertegen. Kinderen zijn altijd welkom en erg belangrijk voor de javanen. Zij zullen later, als de ouders oud zijn, voor hun ouders gaan zorgen.
Kinderen iets verbieden, is er niet bij. Kinderen moeten een zo zorgeloos mogelijke jeugd hebben. Komt een kind op een of andere manier in een “gevaren-zone” (heeft een mes, is te dicht bij de straat) dan wordt subtiel ingegrepen.
In Nederland worden kinderen opgevoed met veel ge- en verboden, aangevuld met een pakket verplichtingen en sancties. Ze moeten heel erg veel. Zo niet dus in Indonesie. Waar in Nederland een puberprobleem bestaat, is dit niet geval in Indonesie.


 

Categorieën: Dorpsleven, cultuur en Adat, Het gezin, ouders en kinderen, Omgangsvormen | Tags: , | Een reactie plaatsen

Etiquette en omgangsvormen: Iets meenemen bij bezoek.

 huwelijk, receptie

Huwelijkreceeptie

Als U op bezoek gaat, neemt niets mee naar het bezoek, geen presentjes of bloemen. In Nederland is een bos bloemen altijd passend, hier is dit buitengewoon not-done. Bloemen worden gebruikt bij begrafenissen. Dus U neemt niets mee.
Bent U al vaker bij de gastheer op bezoek geweest, en heeft hij kleine kinderen, dan kunt U bv. een trommel koekjes voor de kinderen meenemen.
Gaat U naar een receptie ter gelegenheid van een huwelijk, dan kunt U een enveloppe met geld  meenemen. Bij de ingang van de receptie staat altijd een doos, waar U de enveloppe via de gleuf in de doos kunt doen. Op deze manier geld geven, is zeer gebruikelijk.
Mocht U toch wat willen meenemen, dan is het verstandig om met Uw javaanse kennissen / vrienden te overleggen wat U wilt geven, om te voorkomen, dat U het bruidspaar “malu” maakt.
Overigens worden kado’s nooit ter plekke opengemaakt. De gever wordt vriendelijk bedankt, en het kado wordt elders op een tafel gezet, bij andere kado’s. Pas de volgende dag worden de kado’s geopend en bekeken.


 

Categorieën: Dorpsleven, cultuur en Adat, Omgangsvormen | Tags: , | Een reactie plaatsen

Etiquette en omgangsvormen: Dress code

Dames in nette pakaian Adat

1) Welk soort bezoek

Het gaat hier om  de etiquette in mijn desa voor min of meer formele bezoeken bij mensen thuis, ter gelegenheid van bv een geboorte, kennismaking met ouders van vriend/vriendin, overlijden. Ook voor eenvoudige recepties.

2) Dress-code – algemeen

Dress-codes, zoals die in Nederland bestaan, zijn hier niet. Dus geen Black Tie, Tenue de Ville, Smart Casual, White Tie en meer.
De dress-code, die ik beschrijf,  is van toepassing op de ochtend, de middag en de avond.

Kleed U met het oog op de mensen, die U gaat ontmoeten. Uw kleding moet min of meer in de lijn liggen, met hetgeen de gastheer en gastvrouw dragen.
Als U chique gekleed bij “gewone” desa-mensen op bezoek gaat, is dat niet passend en maakt dat de gastheer en gastvrouw “malu”. U kunt met Uw javaanse vrienden, die U vergezellen naar het bezoek,  overleggen over gepaste kleding.

3) Dress-code voor eenvoudige, formele bezoeken in de desa.

Heren:  Lange broek of sarong. Nooit een korte broek. Mooi overhemd (bv. Batik) met lange mouwen. Geen T-shirt of onderhemd.
Moslims dragen de songkok (de zwarte hoofdbedekking). Zie foto hieronder.
Niet-moslims hebben geen hoofdbedekking.
Ring aan de vinger, of meerdere ringen is geen probleem. Indonesische mannen houden van ringen.

Dames: Lange rok, tot (bijna) op de enkels. Schouders, bovenlichaam tot de hals en armen bedekt.
Een lange broek mag.
Een mooie, doch eenvoudige “kebaya” mag.
Moslima’s gebruiken de hoofddoek.
Niet-moslima’s gebruiken geen hoofdbedekking. Vrouwelijke hoofdbedekking, zoals hoedjes in allerlei vormen zoals in Nederland, dient U achterwege te laten.
Lipstick gebruiken mag, oog-make-up mag (subtiel). Mocht U parfum willen gebruiken, dan zeer subtiel.
Sieraden kunt U met mate dragen. De hoofddoek wordt vaak “vastgezet” met een mooi sieraad van voren of aan de zijkant. Een armband of een ketting mag. Geen oorbellen.

NB: Het dragen van de hoofddoek is facultatief. Gaat de dames buitenshuis, dan dragen de meesten  de hoofddoek. In en bij huis dragen veel  dames geen hoofddoek. Het algemene beeld op straat is, dat minder dan de helft van de dames geen hoofddoek draagt, het merendeel draagt wel de hoofddoek.

 Schoeisel: U kunt (man en vrouw) komen op teen-slippers,  omdat U met blote voeten het huis binnen  gaat. De teenslippers doet U af, voor het terras. Het is not-done om met schoenen aan het huis te betreden.

4) Dress-code voor chique gelegenheden

Heren: Lange broek of sarong. Geen overhemd, maar een “Basofi”, of een “jas adat jawa”.
U kunt als hoofdbedekking de songkok gebruiken, maar ook een “blangkon”. Een “blangkon” is een typisch javaanse hoofdbedekking uit Yogyakarta en Surakarta; zie foto hieronder.

Dames: Lang gewaad (bv. sarong) tot op de voeten. Voor het bovenlichaam een mooie “kebaya” en een “selendang.” Een (sanggul) wrong (zie foto hieronder) voor het achterhoofd. Als de dame een wrong gebruikt, dan is haarversiering mogelijk, echter geen hoedjes.
Dames hebben een mooie handtas of schoudertas bij zich. Make-up (rouge, lipstick) is toegestaaan, zij het niet overdadig. Polssieraden mag, alsmede een halsketting.
Moslima’s kunnen de hoofddoek dragen.
Niet-moslima’s gebruiken, als zij geen wrong gebruiken,  geen hoofdbedekking, zoals hoedjes in allerlei vormen.

Schoeisel: U komt niet op teenslippers, maar op (gepoetste) schoenen. Vrouwen kunnen (hoge) hakken dragen of open schoenen met of zonder hak.

NB: Als de man de songkok draagt, dan gebruikt de vrouw de hoofddoek. Als de man de blangkon draagt, gebruikt de vrouw de sanggul.

Het is goed, om met Uw javaanse vrienden, die U vergezellen, te overleggen over de kleding.

De Basofi voor heren

 kleding - basofi

———————-
Jas Adat Jawa

kleding - Jas adat Jawa

———————-
De heren hebben een blangkon op hun hoofd

kleding - blangkon

———————-
Deze man draagt een songkok (topi)

kleding - songkok

———————-
De dames hebben een sanggul (wrong) – haarstuk

kleding - sanggul - De dames hebben een sanggul (wrong)

———————-
Top-chique: de Sultan van Yogyakarta met zijn vrouw

Top-chique: de Sultan van Yogyakarta met zijn vrouw


 

Categorieën: Dorpsleven, cultuur en Adat, Omgangsvormen | Tags: , , , | Een reactie plaatsen

Etiquette en Omgangsvormen: Algemeen

Algemene regels wat betreft etiquette en omgangsvormen op Java.

  • Bent U in gezelschap van Uw partner, of vriend/vriendin, dan zijn wederzijdse blijken van genegenheid volstrekt taboe.
    Dus geen gezoen, geen armen om elkaar heen, geen close gedoe.
    Hoeveel U ook van elkaar houdt, is een prive-zaak, en niet iets voor in het openbaar.
  • Zorg altijd voor gepaste kleding; dat wil vooral zeggen niet “bloot”. Decollete’s bij de dames zijn not-done, blote schouders en benen bij man en vrouw evenmin.
  • Als U met mensen praat, plaats Uw handen niet op de heupen; dit komt agressief over en is not-done.
  • Klagen, discussieren of van mening verschillen dient U ten allen tijde te vermijden.
  • Plaats Uzelf op de achtergrond. “tem Uw ego”, het gaat niet om U, maar om de goede en vriendelijke sfeer.
  • Ten allen tijde dient U te voorkomen, dat U de ander “malu” Malu betekent gezichtsverlies, verlegenheid. Iemand malu maken is een ernstig “vergrijp” jegens betrokkene.
    U maakt iemand malu, door bijvoorbeeld van mening te verschillen, te discussieren, Uzelf op de voorgrond te plaatsen, persoonlijke opmerkingen te maken.
  • Zorg, dat Uw houding naar anderen toe vriendelijk is; de glimlach is belangrijk in het contact met anderen.
  • Wees voorzichtig met grapjes, de humor is een andere dan in
  • Praat niet met stemverheffing; schaterlachen dient U ook te vermijden.
  • Wijs nooit met Uw vinger naar anderen. Dit is onbeleefd.
  • Gebruik bij het geven aan en nemen van iets van een ander altijd Uw rechterhand. De linkerhand is onrein.
  • Draag nooit Uw schoenen binnenshuis; U loopt op blote voeten.

Bezoek ontvangen


 

Categorieën: Omgangsvormen | Tags: , , , | Een reactie plaatsen

Beleefdheden, omgangsvormen

Om het samenleven in de desa plezierig te maken en te houden, heb ik een aantal omgangsvormen moeten en willen leren. Javanen zijn een uiterst hoffelijk volk, dus goede omgangsvormen zijn van groot belang.
Deze omgangsvormen zijn:
– bij een begroeting: met beide handen de hand van de gast aanvatten, en daarna met mijn rechterhand even mijn borst aanraken.
NB: de gast zegt als groet: “As-salam alaykum” en het antwoord van de gastheer is “Wa alaykumu salam”.
niet met de benen over elkaar zitten.
– het zitten op de grond is volstrekt correct.
– bij gesprekken: niet luidruchtig, geen pijnlijke of indiscrete vragen stellen, of iemand in verlegenheid brengen, de sfeer moet plezierig blijven.
– bij alles wat aangeraakt wordt, steeds de rechterhand gebruiken.
– geen gebruik van alcohol, alleen water, thee of koffie. Eventueel wat snacks.
– met de rechterhand eten is volstrekt correct en gebeurt veel.
niet helpen met opruimen of afruimen.
– wil je roken, dan het pakje sigaretten op tafel of op de grond leggen, zodat anderen ook ervan kunnen roken.
– het is volstrekt niet correct om niet mee te eten als dit tijdens het bezoek wordt aangeboden. Dus geen opmerkingen als: “het schikt toch wel ?” en zo. Uiteraard eet je mee.
– het is gebruikelijk om niet te converseren tijdens het eten, dat komt na het eten wel. Opmerkingen over het eten zijn niet correct.

Zeer beleefde begroeting van ouders


 

 

Categorieën: Omgangsvormen | Tags: , , , , | Een reactie plaatsen

Blog op WordPress.com.