3 Weken geleden waren de sawah’s nog modder en moesten ze worden geploegd.
Inmiddels zijn de nieuwe rijstplantjes weer geplant. Het ziet er prima uit.
3 Weken geleden waren de sawah’s nog modder en moesten ze worden geploegd.
Inmiddels zijn de nieuwe rijstplantjes weer geplant. Het ziet er prima uit.
3 Weken geleden was er de oogst van de rijst.
De afgelopen 3 weken hebben de sawah’s gerust en zijn ze omgeploegd.
Nu worden overal de nieuwe rijstplantjes weer geplant. Over 3 maanden is er weer oogst.
Tanam (planten) bibit (jonge rijstplantjes).
Een lock-down voor mijn (en andere) desa is onmogelijk.
Allereerst moet men naar de pasar kunnen om de dagelijkse boodschappen te doen. Daar zijn groenten, vlees, fruit en alles wat nodig is voor een eenvoudige desa-maaltijd.
Supermarkten zijn geen alternatief; de Indomarts en de Alfamarts verkopen geen groenten, fruit en vlees. Een aantal supermarkten in Jember-stad verkoopt wel groenten, vlees en fruit, maar dat is vele malen duurder dan op de pasar. En wil men naar Jember-stad, dan komen er nog de reiskosten bij. Men koopt elke dag in voor de maaltijden, hetzij op de pasar en bij een van de vele rijdende groenteboeren, die hun produkten ook betrekken van de pasar.
In de tweede plaats is het op dit moment oogst-tijd van de rijst; dat betekent veel mensen aan het werk en onderweg. Het is ondenkbaar om de rijst te laten wegrotten op de sawah’s vanwege een lock-down. Als men niet kan oogsten, vervalt ook het inkomen van heel veel desa-bewoners, met rampzalige toestanden tot gevolg. En na de oogst gaat de arbeid op de sawah’s gewoon door; de sawah’s moeten klaar gemaakt worden voor de volgende aanplant van rijst.
Het grootste deel van de indonesische bevolking is werkzaam in de landbouw en aanverwante sectoren. De regering van Indonesie is niet in staat om alle burgers een minimale uitkering te geven in geval van een lock-down.
In de derde plaats zijn indonesiers bij uitstek groepsmensen. Alleen zijn is een taboe, alles wordt met elkaar gedaan, zoals in een warung zitten, samen werken op de sawah’s, samen op bezoek, met z’n tienen op een 2-zits bank etc. Wil men een lock-down in de desa, dan zal er heel veel toezicht moeten zijn van vooral politie op de naleving van de lock-down; en dat is een volstrekt on-indonesische aanpak.
Het desa-bestuur treft wel maatregelen om het corona moeilijk te maken: er wordt gedesinfecteerd en de openingstijden van de pasar zijn beperkt. Veel meer is echter niet mogelijk.
De regering van Indonesie probeert zoveel mogelijk het verkeer van mensen te beperken; in Jakarta geldt wel een lock-down,, evenals in andere steden. Er wordt veel gedaan om de jaarlijkse “mudik” (naar de geboorte-desa gaan om daar het Suikerfeest te vieren) te beperken. Zo mogen ambtenaren, mensen van politie en leger niet met mudik gaan.
Ook provincie-besturen kunnen het menselijk verkeer drastisch beperken.
Het desinfecteren van mijn desa; tevens mooie beelden van mijn desa.
Op 1 km van mijn huis het bovenstaande tafereel
De rijstverbouw is een zeer belangrijke bron van inkomsten voor heel veel desa-bewoners. Is het geld eenmaal binnen, dan kunnen weer aanschaffingen worden gedaan, of schulden betaald.
De oogsttijd van de rijst wordt “Panen raya” genoemd.
Op kleine stukken sawah’s (meestal in mijn regio) wordt met de hand geoogst; voor grotere sawah’s zijn er rijdende machines.
Voordat de rijst wordt geoogst, worden de rijstplantjes in bosjes samengebonden. Alleen het bovenste deel, waar de rijst is, wordt geoogst. De van rijst ontdane bosjes blijven staan en worden later verbrand.
Bij het oogsten zijn ook de vrouwen actief. Zowel het planten van de rijst als het oogsten moet gelijktijdig worden gedaan; men kan niet elke dag een deel van de sawah oogsten of beplanten.
Zowel het planten van de rijst als het oogsten duurt maar een paar dagen.
Het dorsen van de rijst gebeurt ter plekke. De rijst wordt in grote zakken gedaan; deze zakken worden opgehaald door opkopers.
De werkers op de sawah’s zijn doorgaans goed “ingepakt”; lange broeken, lange mouwen en hoofddeksels; dit vanwege de zon maar ook vanwege insecten.
Aan het werk bij de dorsmachine
De sawah’s vandaag bij Karangduren (plm 5 km van mijn desa)
De feestdagen zijn inmiddels weer achter de rug en het gewone leven herneemt weer zijn loop. Ook in Indonesie, want Kerst en de jaarwisseling betekenden een “liburan panjang” (een lange vakantie) voor veel indonesiers; de scholen waren ook gesloten. De liburan panjang zorgde voor veel drukte op de wegen, het spoor en in de lucht.
De afgelopen paar maanden stonden in het teken van de extreme hitte, de zeer langdurige droogte en de feestdagen Kerstmis en de jaarwisseling. De afgelopen 2 weken waren de overstromingen in Jakarta wereldnieuws; ik heb een paar dagen geleden video’s op dit blog geplaatst met beelden van het watergeweld.
De hitte van oktober/november was ook voor indonesische begrippen extreem; er zijn hitte-records gebroken op Java. Desa’s kampten met watertekort en de overheid moest vaak te hulp schieten met tankwagens met water.
Aan de droogte kwam pas in de loop van december een einde. Extreem lang. De droogte betekende ook, dat de boeren de sawah’s niet klaar konden maken voor het planten van de rijst. Droge sawah’s kunnen niet geploegd worden, er moet water in de sawah’s staan, aleer geploegd kan worden.
Pas nu (9 januari) is op het merendeel van de sawah’s de bibit (jonge rijstplantjes) geplant. Na 3 maanden is er weer oogst.
Kerstmis en de jaarwisseling zijn goed en rustig verlopen. In heel Indonesie had de politie 200.000 man ingezet voor de veiligheid van onder meer kerken in het land.
Het waren de rustigste Kerstdagen sinds heel veel jaren. Alleen op Sumatra en op west Java waren er incidenten, waardoor christenen het kerstfeest niet in een kerk konden vieren. Naar schatting zijn er plm 35.000 christelijke gebedshuizen en kerken in Indonesie.
Op veel plaatsen hebben moslims (vooral leden van de jongerenbeweging Banser) meegeholpen om een veilige kerkgang mogelijk te maken. Op de Molukken deden ook hindu’s hieraan mee; en omgekeerd helpen later de christenen mee om het Suikerfeest voor de moslims goed te laten verlopen. Ook op veel andere plaatsen waren moslims actief om de kerstviering voor de christenen goed te laen verlopen.
Een zeer bemoedigende trend in Indonesie. Van belang is, dat de top van het bestuur van Indonesie, vooral de president, telkens weer oproept tot verdraagzaamheid en tolerantie. Ondanks het vele geschrijf in nederland over toenemend fundamentalisme, wil het overgrote deel van de moslims geen “gedoe”; men wil gewoon vredig samenleven en aan tolerantie ontbreekt het de javaan geenszins. Dat is ook de afgelopen periode weer gebleken. Het “gedoe” wordt doorgaans door fanatieke moslimpredikers veroorzaakt, en de regering zit hiermee ook in zijn maag. Vaker dan vroeger (echter nog niet massaal, maar wie weet) klinkt de roep, om het geluid van de moskeeen (oproep tot gebed) te matigen.
De sawah’s vandaag bij Karangduren (plm 5 km van mijn desa); overal de groene bibit’s.
Inmiddels is het weer oogsttijd van de padi, de rijst. Bij het oogsten van de rijst zijn ook de vrouwen acief, zij helpen bij het snijden van de aren. Een klein aantal boeren doet de oogst machinaal. Dit is de enige keer, dat men vrouwen lichamelijk werk ziet doen; ook bij het planten van de jonge rijstplantjes helpen de vrouwen. Het zijn maar een paar dagen, dan is de oogst binnen. Het is dus niet zo, wat velen in nederland denken, de mensen langere tijd gebukt moeten werken; dat zou inderdaad erg zwaar zijn, maar het gaat maar om een paar dagen. Men neemt eten van huis mee, en meestal zijn bij de sawah’s, waar gewerkt wordt, ook mobiele warungen met drinken en snacks.
De oogsttijd is ook de tijd, dat de eenden naar de kale sawahs worden gestuurd, voor voedsel. De eenden worden, zoals de meeste dieren, zoals koeien, geiten en kippen voor de verkoop gehouden.
De opbrengst van een sawah met rijst is flink gestegen de afgelopen jaren. De oogst van iets minder dan 1/4 hectare was 6 jaar geleden 3 miljoen rupiah; nu is dat 4-4,5 miljoen. Er is 3x per jaar rijstoogst, dus dat levert per jaar plm 12 miljoen rupiah op; daarbij komt nog een bedrag voor het 4e kwartaal, waar geen rijst wordt verbouwd (vanwege het droge seizoen), maar iets anders, zoals mais, bonen, meloenen etc. Het is in de desa te merken, dat de mensen over wat meer geld beschikken; hier en daar worden tokootjes gebouwd of opgeknapt, en huizen gerenoveerd.
Eenden op weg naar de sawah. De eenden rennen daadwerkelijk, het is geen versnelde opname !
Deze sawah’s op de foto hierboven bevinden zich achter mijn huis. De rijst is net 4 dagen geleden geplant. In het midden van de foto zijn 2 stukken groen te zien; dit zijn de nog niet geplante rijstplantjes, bibit genaamd. Deze bibit worden gekocht bij een handelaar; bibit voor 1/4 hectare kost rp 100.000. Deze bibit worden eerst allemaal bij elkaar gezet. Is de sawah eenmaal klaar voor het planten, dan worden kleine bosjes bibit uitgezet; daarna worden door de planters de bibit stuk voor stuk geplant.
Het planten van de rijst is in zeer grote delen van Indonesie nog handwerk, waaraan ook de vrouwen deelnemen. Het is echter slechts een kwestie van 1 of 2 dagen voordat alles is geplant. Dat de vrouwen meewerken met het planten, komt omdat het planten snel moet gebeuren. De rijstplantjes moeten gelijk opgroeien. Voor sawah’s met een zeer grote oppervlakte zijn er tegenwoordig machines, die de bibit planten.
Hier zijn de bosjes bibit te zien, die later uitgezet worden
Website “Indonesie Actueel”
Er zijn erg weinig vogels in mijn regio. Wel hebben de meeste huizen een vogel in een kooi. Waarom vliegen er zo weinig vogels rond ? Wel, vanwege de sawah’s. Mijn desa ligt in een enorm uitgestrekt landbouwgebied, waar zeer veel rijst wordt verbouwd. Veel vogels eten van de rijst, die op de sawah staat en dat betekent, dat de oogst later minder is. En de oogst van de sawah’s vormt het inkomen voor de boeren; dus wordt er alles aan gedaan om de sawah’s te beschermen. Niet alleen rijst wordt gegeten door de vogels, ook bijvoorbeeld tabaksplanten.
Dus worden zoveel mogelijk vogels afgeschoten of gevangen. Zo nu en dan zie ik wat zwaluwen of een duif vliegen tijdens mijn wandelingen door de sawah’s, maar meer niet. Overigens zijn veel vogels hier beschermd. Wie bijvoorbeeld een kakatoe wil hebben, heeft een vergunning nodig.
Ook andere dieren, die een gevaar vormen voor de sawah’s worden gedood; zoals slangen en muizen. Ondanks deze maatregelen zijn de sawah’s nog niet veilig. Er blijft het gevaar van insecten, die de rijstplantjes aantasten (“hama”). Daarom worden de sawah’s bespoten om de insecten te doden. Het bespuiten van de sawah gebeurt door een tukang in te huren. Rijst is een kwetsbare plant.
Veel huizen hebben een vogel in een (kleine) kooi. In heel zuid oost Azie ziet men vogels in een kooi bij huis.
Een tukang besproeit de sawah’s tegen insecten
Gisteren berichtte ik over zieke sawah’s ten gevolge van bacterien.
Vandaag heb ik op verschillende plekken kapotte sawah’s gezien; kapot in die zin, dat de rijstplanten door de wind of de regen waren geplet. Van deze rijst valt bijna niets te halen. Triest voor de boeren.
Veel sawah’s in mijn regio zijn ziek, dwz. er is een bacterie, die de rijstplantjes aantast. De aangetaste sawah-delen geven bijna geen rijst; het zal dus een slechte oogst worden voor de boeren.
Rijstplantjes zijn gevoelig; bij veel wind kunnen ze plat gedrukt worden; als ze net geplant zijn, is er het gevaar van muizen, en de plantjes kunnen worden aangetast door verschillende bacterien.
Bij een slechte of verloren oogst is er van overheidswege geen steun voor de boeren.
Het bruine is het aangetaste deel van de sawah. Op de achtergrond is een groot stuk bruin te zien.
————————————-
Rechterhelft gezonde sawah. Links op de achtergrond grote bruine stukken aangetaste sawah