Ik heb een paar jaar met zo’n Suzuki Jimny Katana gereden; goed voor mij alleen en voor korte afstanden

Deel 1, Uit het leven: klik hier
Deel 2, Uit het leven: klik hier
Deel 3, Uit het leven: klik hier
Deel 4, Uit het leven, klik hier
Deel 5, Uit het leven, klik hier

Inmiddels is David bij mij ingetrokken. Meer dan een tas was er niet om te verhuizen. We hebben een bed, matras, lamp en een kastje gekocht voor zijn kamer. Ook kochten we een mobiele telefoon. Verder moest hij maar aangeven, wat hij nog nodig had.

Na een week was David ingeburgerd in mijn huis, en wist hij mijn huishouden te doen. Ik vond het uitermate plezierig, dat ik niet meer alles alleen hoefde te doen. David maakte geheel waar, dat hij voor de tuin zou zorgen en het huishouden zou doen. Financieel kwam hij geheel te mijnen laste.

Wat te doen nu met de ouderlijke woning van David in de desa ? Ik had hier bepaalde ideeen over, die ik met David wilde bespreken.
Echter, David was mij voor; hij wilde met mij praten over de ouderlijke woning.
David zei mij, dat hij heel graag wilde, dat ik met hem naar zijn desa zou verhuizen, als de woning eenmaal klaar was. Hij kon dan gewoon voor mij als zijn vader blijven zorgen, eventueel met zijn oudere zus. Later zou hij gaan trouwen, en dan was zijn vrouw er dus ook nog.
Ik was nogal beduusd door het voorstel van David. Ik had tot nog toe absoluut niet met de gedachte gespeeld, om te verhuizen naar Java. Waar de hele wereld naar Bali wil, zou ik van Bali vertrekken ?
Ik was nog goed gezond met mijn 65 jaren, maar onherroepelijk komt de tijd, dat ouderdom gaat opspelen. Het is dan uiterst plezierig om in gezinsverband te wonen. Althans, in Indonesie. Als de ouders in Indonesie oud worden en het alleen niet meer trekken, dan neemt een van de kinderen of kleinkinderen de ouders in huis. Ik zie dat overal in de desa gebeuren; volstrekt normale gang van zaken hier. Ik miste op Bali geen partner, maar wel een gezinsverband, ook om op terug te vallen indien nodig.
Dit alles ging door mijn hoofd, en ik zei tegen David, dat ik er een paar dagen over wilde nadenken. Ik vond het nogal een stap, om het van alle gemakken voorziene Bali te verlaten en te verhuizen naar een zeer eenvoudige desa op Java, ver van de toeristische wereld.

Na enkele dagen stond mijn besluit vast; ik wilde naar de desa verhuizen; het leek mij een enorm avontuur om ver van de toeristische wereld te wonen en te leven temidden van javanen.
Ik was nu al 2x in de desa geweest en had er een zeer plezierige indruk van. Er hing een totaal andere sfeer dan op Bali.
Wel moest ik op een rij zien te krijgen, wat voor consequenties een verhuizing voor mij zou hebben; hoe is het met de medische zorg gesteld in de desa / stad Jember, waar kan ik (westerse) boodschappen doen, zijn er computer-specialisten voor als er wat is met de laptop, is AC in mijn kamer mogelijk in de desa. En ik wilde perse een eigen kamer hebben in de nieuwe woning van David.
In de desa en zeer wijde omgeving wonen geen buitenlanders. In de stad Jember is het aantal buitenlanders zeer gering. Ik zal dus te doen hebben met “alleen maar” javanen; hoe anders dan op Bali.

De overgang van Bali naar Java zou veel groter zijn dan ik kon vermoeden. Maar het was een overgang, die mij veel goeds zou brengen; een overgang, waar ik geen seconde spijt van hem gehad. Ik kom later terug op deze overgang.

Nu ik een besluit had genomen, overlegde ik met David over hoe nu verder. Ik wilde mee verhuizen naar de desa; maar eerst moest de ouderlijke woning van David opnieuw gebouwd worden, met een kamer voor mij alleen.
Verder wilde ik ter gelegenheid van het nieuwe begin van mijn leven moslim worden, zo liet ik David weten.

Uiteraard was David erg ingenomen met mijn besluit.
Mijn programma voor de komende weken: moslim worden, een nieuwe auto kopen en naar de desa gaan om de bouw van de nieuwe woning te bespreken.

Op een doordeweekse dag ben ik in een moskee in Denpasar moslim geworden. Je wordt moslim door in aanwezigheid van een paar getuigen (bv. vrienden) de Shahada (geloofsbelijdenis) uit te spreken: “Ik getuig dat er geen godheid is dan alleen Allah en ik getuig dat Mohammed de gezant van Allah is”. Een zeer eenvoudig gebeuren. De Islam is sowieso eenvoudig; geen enorme ceremonies, geen speciale kleding voor de geestelijken, geen beeldhouwerken in de moskee etc. In de moskee gaat het om jou en Allah. Na afloop had ik het gevoel een juiste beslissing te hebben genomen.

Het werd tijd, om een een nieuwe auto te kopen, met de Jimny van Ubud naar de desa rijden, is niet te doen. Ik kocht een Suzuki Ertiga. Prachtige wagen en zeer comfortabel. David had geen rijbewijs en ik wilde, dat hij rijles nam en zo gebeurde het ook. Sinds die tijd was David de chauffeur en niet ik. David ontpopte zich als een zeer goede chauffeur. Als je als blanke zelf een auto bestuurt, en je krijgt een aanrijding, dan heb je in Indonesie een groot probleem, ook al is de aanrijding helemaal niet aan jou te wijten. Ook daarom was ik blij, dat David de auto bestuurde.

Moslim geworden en met een nieuwe auto reden David en ik weer naar de desa.
We sliepen weer in “ons” hotel in Jember-stad.
David heeft tukangen gezocht en met hen afspraken gemaakt over de bouw van de nieuwe woning. Er zou een kamer voor mij alleen komen aan de straatkant (en dat is inderdaad gebeurd). Toen de afspraken waren gemaakt, keerden we terug naar Ubud.

De huisjes van mijn aanstaande buren in de desa

Weer terug in Ubud, keerde de rust terug in mijn leven en dat van David. Belangrijke beslissingen waren genomen: er wordt een huis voor David gebouwd, ik ben moslim geworden, David heeft zijn intrek genomen bij mij en een verhuizing naar Java is op komst.

De komende maanden, tot het nieuwe huis klaar zou zijn, verliepen harmonieus. David zat goed in zijn vel en was mij tot grote steun. Financiele zorgen had David niet meer, ik betaalde alles wat nodig was voor hem en ook zijn zakgeld. Ik heb een goed pensioen, maar ik ben zeker niet rijk. In de ogen van David ben ik zeer rijk, en hoewel ik alles voor hem betaal, heeft hij nog niet 1 seconde naast zijn schoenen gelopen. Ik had nu daadwerkelijk het gevoel, dat ik er een zoon bij had.

Wel merkte ik steeds meer bij David, dat hij een ouder in zijn leven erg heeft gemist en dat hij in mij een “nieuwe” vader zag. Zijn moeder is op zijn 6e levensjaar overleden en zijn vader is er toen vandoor gegaan met een andere vrouw. David is dus opgegroeid zonder ouders. Wel, ik voel mij vereerd, als ik voor iemand als David vader kan zijn.

David was inmiddels al een paar keer alleen in de desa geweest om de voortgang van de bouw te bespreken met de tukangen. Ik had geen zin om mee te gaan, de reis duurde 12-14 uur, en ik was steeds uitgeput na de reis.

Nu we een nieuwe, goede auto hadden, wilde ik de reis naar de desa niet meer in 1 dag afleggen, zoals eerder gezegd, ik kwam er steeds uitgeput aan na een reis van 12-14 uur.; in het vervolg overnachtten we in een van de mooie hotels in Banyuwangi, dus een reis in 2 etappes. Uitermate plezierig en relaxed reizen op deze manier.
Banyuwangi is trouwens de laatste jaren sterk in ontwikkeling; men wil er een nieuwe toegangspoort tot Bali van maken. Er zijn een aantal goede hotels, en de luchthaven wil men internationaal maken; verder is Banyuwangi bereikbaar per trein vanuit heel Java.

Toen de woning bijna klaar was, ben ik weer naar de desa gereden met David, en wel in de nieuwe auto, met een overnachting in Banyuwangi. Het was een erg mooie en rustige reis op deze manier.
De woning was inderdaad bijna klaar; mijn kamer was voor mij groot genoeg en al klaar.
een week of 2 en de woning kon betrokken worden.
Ik heb de dagen in de desa ook gebruikt om nader kennis te maken met de buren; dat zijn 2 zonen en een dochter van de oude oma, die in het huisje naast Davids nieuwe woning woont. Allen ruim in de 50 jaar. Een andere dochter woont op Kalimantan en de derde dochter (Davids moeder) is dus overleden.

Volgende keer: verhuizing naar Java en afscheid van Bali voorbereiden.

Mijn nieuwe auto, een Suzuki Ertiga, zeer comfortabel

Van Bali (tempel) naar Java (moskee)

Zoals U waarschijnlijk al heeft gemerkt, schrijf ik nu berichten met de titel “Uit het leven”.
Tot nog toe heb ik de afgelopen jaren verslag gedaan van het wel en wee in de desa en daarbuiten. Deze berichten heb ik zogezegd als buitenstaander geschreven; van wat ik zag, heb ik een bericht gemaakt. Bijna journalistiek van opzet.
Mij is regelmatig de vraag gesteld, hoe ik van Bali terecht ben gekomen op Java. Daar gaan de berichten “Uit het leven” over.
De berichten “Uit het leven” zijn mijn verhaal, hoe ik van Bali op Java terecht ben gekomen en wat er allemaal is voorgevallen. Het zijn dus persoonlijke berichten.
Ik ben geen schrijver en geen neerlandicus; maar ik doe mijn best om de berichten “Uit het leven” leesbaar te laten zijn.
Er komt ook een integrale versie, zodat het verhaal in 1 keer uitgeprint kan worden, voor wie dat wil.

In mijn grote kamer beneden hadden David en ik een lang gesprek

Deel 1, Uit het leven: klik hier
Deel 2, Uit het leven: klik hier
Deel 3, Uit het leven: klik hier

In mijn laatste bericht meldde ik, dat de javaanse jongens weer op Bali waren teruggekeerd na het vieren van Lebaran (het Suikerfeest) in hun desa Paleran.
We zagen elkaar weer vrijwel elke avond op het Stoepje, waar ik de rekeningen voor het eten, dat de jongens kochten bij Ibu Kopi, betaalde (het waren minimale bedragen).
Op een avond kwam een van de jongens naar mij toe; hij wilde graag een gesprek met mij, maar niet op het Stoepje. Ik loop nooit weg als iemand met mij wil praten, dus ik nodigde hem uit de volgende dag (in de loop van de ochtend) bij mij thuis te komen; ik zou hem komen ophalen bij het Stoepje, want een motor had hij niet. Hij was blij, dat ik met hem wilde praten.

Het was inmiddels de volgende dag. De javaanse jongen en ik zaten in mijn grote kamer beneden.
Allereerst wilde ik weten, hoe hij heette. Dat ik na vele maanden de voornamen van de jongens nog niet kende, is niet vreemd; voornamen worden heel weinig gebruikt. Hij zei, dat hij “David” heette, moslim was en 18 jaar oud. Hij had de lagere school gedaan en de Middelbare school (SMA); het diploma middelbare school is nog op school, hij heeft geen geld om het diploma op te halen.
Ik vroeg David, wat hij mij wilde vertellen. Wel, hij wilde 10 miljoen rupiah lenen en dan gratis mijn tuin verzorgen en mijn huis schoonmaken.
Het gesprek, dat wij toen hadden, duurde enige uren, onderbroken voor een maaltijd in een warung. We wisten toen uiteraard niet, dat dit gesprek het begin was van een totaal nieuw leven voor David, en ook voor mij.
Het lange gesprek met David kwam op hetvolgende neer: zijn ouderlijk huis in de desa Paleran was in de loop der jaren ingestort. Ouders waren er niet meer. Moeder was bij een ongeval overleden toen David 6 jaar oud was, en vader is in die tijd met een andere vrouw ervan doorgegaan. David bleef achter met zijn veel oudere zus en een iets oudere broer, die mentaal achter gebleven was.
Na een aantal jaren verkommerde de ouderlijke woning, het dak zakte in en muren vielen om. Er was geen geld voor reparatie. Er kon niet meer in het huis worden gewoond.
Aan de overkant van de straat stond een lege bouwvallige woning, waar men zijn intrek in nam. Maar ook deze woning was er slecht aan toe; geen ramen en veel daklekkages.
De zus van David voedde David op en zijn broer. De inkomsten om te leven bestonden uit wat zij van de buurt kregen; ook was er zo nu en dan werk voor de oudere zus. Men behoorde tot de allerarmsten van de desa.
David wilde dus 10 miljoen rupiah lenen, om het ouderlijk huis weer bewoonbaar te maken.
Tot zover in het kort het verhaal van David.

Welnu, een triest verhaal van David. Ik bespeurde zelfs opkomende tranen bij David.
Ik zei tegen hem, dat ik een paar dagen wilde nadenken over wat hij mij allemaal vertelde, en of ik iets voor hem zou kunnen betekenen, en zo ja, hoe dan. David begreep dit, en vertrok met de taxi naar zijn onderkomen in Ubud.

Het verhaal van David had mij niet onberoerd gelaten. Jonge aziatische jongens, die op zoek zijn naar oude(re) blanke mannen, dit komt op Bali vaak voor. David zelf had 2 vrienden, die nu met een blanke oudere man samenwoonden. Zelf was David meermalen benaderd door blanke mannen, die hem trachten te lokken naar hun huis – “ik heb een zwembad bij mijn villa” en “ik heb veel sterke drank”. David wilde dit niet, hij was niet op zoek naar zo een blanke man. Van hem wordt verwacht, dat hij tzt gaat trouwen en een gezin gaat stichten. David was sinds het overlijden van zijn moeder en het verdwijnen van zijn vader, “kepala keluarga” geworden (hoofd van het gezin). Hij had echter niets om dit waar te maken, alleen bittere armoede. Ik had duidelijk het gevoel, dat David zijn toekomst als een zware last beschouwde vanwege die bittere armoede.
Door onze contacten op het Stoepje durfde hij het aan om met mij te praten over zijn situatie. Later vertelde David mij, dat hij voelde, dat ik niet op zoek was naar jonge jongens – juist daarom wilde hij met mij praten. Natuurlijk hoopte hij op steun van mijn kant.

De komende dagen dacht ik na, wat ik voor David zou kunnen betekenen, naar aanleiding van zijn vraag om 10 miljoen rupiah te lenen. Afgaande op de foto, die hij mij liet zien van zijn huis (zie hier onder) en afgaande op wat hij vertelde over de staat van de woning, leek mij 10 miljoen rupiah bij lange na niet voldoende om de woning te renoveren.
Ik wilde ter plekke de toestand in ogenschouw nemen.

Vaker is mij om financiele steun gevraagd op Bali of hebben mensen zich aangeboden als tuinman / huishoudelijke hulp. Afgezien van het geven van kleine bedragen, ben ik hier nooit op ingegaan.
Ik stelde mijzelf de vraag, waarom ik David niet afwimpelde, wat ik gewoonlijk zou doen bij anderen. Wel, ik had met hem te doen, hij was authentiek in zijn verhaal over zijn situatie, ook geemotioneerd en hij was wel erg zwaar getroffen in zijn jonge leven. Ik besloot dus hem niet af te wimpelen, maar voorlopig met hem in gesprek te blijven en te zien, waartoe ons contact zou leiden.

Een paar dagen na mijn gesprek met David, besloot ik David voor te stellen, om op korte termijn samen naar desa Paleran op oost Java te reizen en de situatie aldaar te bezien.
Ik nodigde hem weer bij mij thuis uit, om de reis voor te bereiden.
Hierover gaat het in deel 5.

Het vervallen ouderlijke huis van David

Mijn huis in Nyuh Kuning – Ubud

In deel 1 van “Uit het leven” heb ik verteld, hoe ik in Ubud in contact kwam met een aantal javaanse jongemannen, die daar werkten.

We bleven elkaar ontmoeten aan het begin van de avond bij het Stoepje in Ubud en ik hoorde veel verhalen over hun leven in de desa op oost Java. Ze waren allen afkomstig uit arme gezinnen; niet elk gezin had toen de beschikking over een motor, en de telefoontjes, die de jongens hadden, waren 2^e of 3^e hands; er kon alleen gebeld en ge-smst worden (er was nog geen Samsung). Het nu zo populaire Whats App bestond toen (13 jaar geleden) nog niet en internet was er slechts in de zg Internet-cafe’s.

De jongens vertelden, dat er veel javanen op Bali werken; de meesten werken in de bouw; er zijn er echter ook, die een warung hebben. In de desa op Java is niet veel werk te vinden, het is daarom, dat velen naar Bali gaan. Als je voor een baas werkt, kun je er echter niet zeker van zijn, dat het loon steeds wordt betaald; soms betaalt de baas gewoon niet, of belooft hij later te betalen. en doet dat toch niet.

De jongens waren allen moslim; nimmer heb ik een negatief woord gehoord over het hindoeisme op Bali; dat is er en wordt gerespecteerd. De balinesen waren wel negatief over de javanen; ze werden terroristen genoemd en regelmatig kreeg ik te horen, dat het beter was niet met deze jongens om te gaan.
De bomaanslag in 2002 heeft littekens achtergelaten bij de balinesen. Op 12 oktober 2002 ontploften er bij een populaire uitgaansgelegenheid in Kuta 2 bommen, waarbij ruim 200 mensen werden gedood. De daders zijn later opgepakt, en 3 daders zijn na een proces geexecuteerd. De bom-aanslag is een trauma is voor de balinesen, ook nog na vele jaren.
Begin 2003 ben ik op Bali geweest. Ik trof een leeg Bali aan, en er hing een depri-sfeer. De toeristen bleven weg vanwege de bomaanslag. Het anders zo levendige en vrolijke Bali was er niet, het was er stil.
Uiteraard heb ik met de jongens gesproken over deze bomaanslagen. Zij vonden het vreselijk, wat er was gebeurd, maar het was ook een ver van hun bed show. Zij hebben geleerd, dat de Islam vreedzaam is en een godsdienst van tolerantie, en waren dus geschokt, dat kriminelen deze aanslagen pleegden uit naam van de Islam.
De balinesen waren afhoudend als het ging om praten over javanen; hun sympathie lag duidelijk niet bij de javanen.

Inmiddels kenden de jongens en ik elkaar al een paar maanden; het was de  vastenmaand Ramadhan en een paar dagen voor Lebaran wilden de jongens naar de desa op oost Java, naar hun familie, om daar Idul Fitri (Lebaran, het Suikerfeest) te vieren.
Ze gingen met de bus van Denpasar naar Jember en vandaar naar desa Paleran. Ze zouden er ongeveer 2 weken blijven.

De tijd, dat de jongens op Java waren, gebruikte ik onder meer om mij meer te verdiepen in de Islam. Ik had in het verleden al veel over de Islam gelezen, maar nu maakte ik de Islam van dichtbij mee. Ik kende tot nog toe niemand, die moslim was. Ik was benieuwd, of ik met mijn vragen omtrent de Islam bij deze jongens terecht kon.

Toen ik de javaanse jongemannen leerde kennen, woonde ik al een paar jaar op Bali, in Nyuh Kuning (Ubud). Het toerisme op Bali kwam in die tijd opzetten; het werd drukker en drukker op de wegen. Er werd heel veel gebouwd: hotels, restaurants, vila’s. Vele sawah’s verdwenen; mooie plekjes buiten Ubud verdwenen.
Ik had inmiddels al begrepen van de jongens, dat de regio op oost Java, waar zij vandaan kwamen, geen toerisme kent. Het is een heel groot landbouwgebied, waar geen toeristen komen.

Meer later in deel 3.

Deel 1, Uit het leven: klik hier

Het monument in Kuta voor de slachtoffers van de bom-aanslag in 2002