Mocht U tijdens een bezoek een maaltijd aangeboden krijgen, dan kunt U niet weigeren.
Geen “hollandse vragen” stellen, zoals “het schikt toch wel ?” of “komt het wel gelegen ?”
Er kan gegeten worden in de “kamar tamu”, de kamer achter de voordeur, waar gasten worden ontvangen.
Waarschijnlijker is het, dat U voor het eten naar de “kamar keluarga” gaat, de familie-kamer, die zich achter de kamar tamu bevindt.
Eet U in de kamar tamu, dan wordt het eten uitgestald op het tafeltje bij het bankstel en de stoelen. U kunt dan blijven zitten in Uw stoel.
Waarschijnlijk zult U echter gaan eten in de “kamar keluarga” (familie-kamer).
In de “kamar keluarga” wordt zittend op de grond gegeten. De gerechten worden op de grond uitgestald.
Mocht het zitten op de grond U moeilijk vergaan, dan kunt U om een krukje vragen. U kunt ook een krukje van huis meenemen en in de auto laten, totdat U het nodig heeft. Overlegt U dat met de gastheer, hij zal er begrip voor hebben.
Het eten kan U in een bord of kom (bv. soto) gegeven worden; het kan ook zijn, dat het eten in schalen / kommen op tafel of op de grond wordt gezet. U kunt zichzelf dan bedienen.
De gastheer geeft aan, wanneer U kunt gaan eten (“Silahkan”).
In de desa wordt alom met de (rechter)hand gegeten, zonder gebruik van mes, lepel of vork; dit vindt men veel lekkerder dan eten met vork en lepel. Maar er zijn er ook, die een lepel gebruiken. Mes en vork zijn niet aanwezig.
Het eten met de rechter-hand gebeurt van hoog tot laag. Het is volstrekt done.
Als U niet met de rechterhand wilt of kunt eten, kunt U gerust om een lepel vragen. Dit begrijpt men wel.
Javanen eten is doorgaans erg heet, er wordt royaal gebruik gemaakt van hete sambal. U kunt aan de gastheer vragen welke van de opgediende gerechten heet (“pedas”) zijn.
U kunt ook voordat het eten begint tegen de gastheer zeggen, dat U het zeer op prijs stelt om mee te eten, maar dat U in het geheel niet gewend bent aan heet eten. Hij zal dan aangeven, welke gerechten niet of minder heet zijn.
Tijdens het eten wordt niet gedronken. Na afloop van de maaltijd krijgt U een groot glas water.
Tijdens het eten wordt bijna niet gesproken. In Nederland is de maaltijd een sociale gebeurtenis, er wordt veel gepraat en eventueel gelachen. In Indonesie komen de gesprekken pas na de maaltijd.
Tijdens het eten wordt niet gerookt.
Opmerkingen over het eten dient U achterwege te laten. Als het U smaakt, kunt U zeggen, dat het ‘enak’ (lekker) of ‘enak sekali’ (erg lekker) is. Meer niet.
Het is volstrekt not-done om aan te bieden met het helpen opruimen. Doe dat dan ook niet, het kan de gastheer “malu” maken.
Oost Java Info 